Yax tanilé xok tu laka!
¿Bi’ix hu pa’ajtal
in k’ajotik un p’e xiwé?
Hua suk a meyah yetel xiwé, yetel
a heuje bi’ix u k’abai, hu pa’ajtal a bin tu’ux yan tu laka u k’abá le xiwobó,
u tial a ilik tu laka u yochel le xiwobó yan un p’e halal tu’ux hu pajtal a
petsik u tial a bin pachi hua ta’ani (<<< anterior especie siguiente >>>).
Yan xan tu’ux hu pa’ajtal a
k’ajotik le xiwob yetel a ilik u bonlil u lolo’ób, le ka’an a pets yok’ol le u
bonlil le xiwob tsi’itanó kabló ku chikpaja u yo’ochelob.
Compuestas = Asteraceas
Su’uk
Xiwob sak u lo’olób
Xiwob k’ank’an u lo’olób
Xiwob chak u lo’olób
Xiwob morado u lo’olób
Xiwob rosado u lo’olób
Xiwob ch’ooj u lo’olób
Xiwob yá’ax hua bo’ox u lo’olób
¡K’abet a ilik tubel tu laka¡
Utial a k’ajotik un p’e xiw yetel
u yochelé, hu pa’ajtal a betik le tsitan huey kablá:
- Tu laka le xiwobó yan un yocheló beixan u tsibilob.
- Hua yax a mejah yetel u p’e xiwe u pa’ajtal a ilik tu laka u bonlil u lol le xiwobó.
- Huama’a a k’ajo le suko yetel le compuestasobo, pets tux yan u kabau u tial a ilik u
yochel, tsibilob yetel u lak’ ba’alob.
- Hu pa’ajtal a antkaba yetel u yochel le xiwob u tial a k’ajotko, chembalé k’abet a
xokik tubel u tsibilob.
- Le u kuchil le xiwobá kaja ku betik, le olalé ya’áh xiwob ma ten a kaxte.
Le tsi'i betan ich mayat'aná u t'ani Maya Yucateco betan tumem Víctor
Manul Interián Ku.
Versión en maya yucateco de Víctor Manuel Interián Ku.